जागतिक मलेरिया दिन: 25 एप्रिल Malaria Information in Marathi

जागतिक मलेरिया दिन: 25 एप्रिल
Malaria Information in Marathi

               मलेरियाला प्रतिबंध करण्यासाठी आणि त्याच्या नियंत्रणासाठी जनजागृती निर्माण करण्याच्या उद्देशाने जागतिक आरोग्य संघटनेच्या (WHO) नेतृत्वात जगभरात 25 एप्रिल या दिवशी जागतिक मलेरिया दिन साजरा करतात.

               2020 यावर्षी “झीरो मलेरिया स्टार्ट्स विथ मी” या संकल्पनेखाली हा दिवस साजरा करण्यात आला आहे. मलेरिया उच्चाटनासाठी राजकीय, सामाजिक पातळीवर एकत्र येणे, त्यासाठी विशिष्ट धोरण तयार करणे असा या संकल्पनेचा हेतू आहे.

               मलेरिया ‘प्रोटोजुअन प्लाज्‍मोडियम’ वंशाच्या परजीवीमुळे होणारा एक जीवघेणा आजार आहे. परजीवी मादी अनोफिलेस मच्छरच्या चाव्याव्दारे एका व्यक्तीकडून दुसऱ्या व्यक्तीकडे पसरतो. या ठिकाणी मादा मलेरिया परजीवीने आधीच संसर्गग्रस्त झालेली असते.
संसर्गाच्या प्रारंभिक लक्षणांमध्ये सामान्यत: ताप, डोकेदुखी आणि थंडीचा समावेश असतो.

               जागतिक आरोग्य संघटनेनी दिलेल्या आकडेवारीनुसार, वर्ष 2000 आणि वर्ष 2004 या कालावधीत मलेरियामुळे होणाऱ्या मृत्यूच्या प्रमाणात मोठी घट झाली आहे. या काळात मृत्यूदर सुमारे 40 टक्क्यांवर घसरला आहे.

               वर्ष 2014 ते वर्ष 2018 या काळात मलेरियाचा प्रादुर्भाव कमी करण्यासाठी जागतिक पातळीवर विशेष यश आले नाही. साधारण 2017 साली मलेरियाने जेवढे मृत्यू झाले तेवढेच 2018 सालीही झाले. जगभरात प्रत्येक 2 मिनिटांना एका बाळाचा अथवा लहान मुलाचा मृत्यू मलेरियाने होतो.

               मलेरियाला प्रतिबंध घालण्यासाठी 2000 सालापासून प्रामुख्याने कीटकनाशकाद्वारे उपचारीत जाळी वापरली जाते आणि घरामध्ये कीटकनाशकांची फवारणी केली जात आहे.

               2008 साली अफ्रिकेत जागतिक मलेरिया दिन पहिल्यांदा साजरा करण्यात आला. मलेरिया या साथीच्या आजाराने आजवर जगभरात अनेकांचा बळी घेतला आहे. 2007 साली मे महिन्यात भरलेल्या 60 व्या जागतिक आरोग्य परिषदेत हा दिवस साजरा करण्याची घोषणा करण्यात आली.

               “मलेरियासंबंधी माहिती आणि समज” आणि राष्ट्रीय मलेरिया नियंत्रण योजनांची अंमलबजावणी वाढविण्यास मलेरिया प्रतिबंधक व स्थानिक भागांमध्ये उपचार याबद्दल माहिती प्रसारित करण्यासाठी या दिवसाची स्थापना करण्यात आली आहे.

               जागतिक मलेरिया दिवस हा 24 एप्रिल ते 30 एप्रिल या काळात पाळण्यात येणार्‍या जागतिक लसीकरण आठवड्यामध्ये येतो. या लसी 26 रोगांपासून लोकांना सुरक्षित ठेवते आणि त्यामुळे दरवर्षी अंदाजे 2-3 दशलक्ष मृत्यू रोखले जाऊ शकतात.

               मलेरियाच्या निर्मूलनासाठी जीन ड्राइव्ह पद्धत आणि लस यांचा वापर करतात. जीन ड्राइव्ह ही जीन-एडिटिंग पद्धत आहे, जिथे या घातक मलेरियामुळे ग्रस्त मच्छरांचे निर्जंतुकीकरण करणे शक्य होते. त्याच्या माध्यमातून मच्छरांमध्ये जनुकीय बदल केले जातात ज्यामुळे अंततः जीन-संपादित करून निर्जंतुकीकरण केलेल्या पालक मच्छरदात्यांच्या पिढ्या बनतात.

               मलावी देशाने आफ्रिकेच्या पहिल्या मलेरिया लसीचा प्रमुख टप्पा सुरू केला आहे.

               RTS-S म्हणून ओळखली जाणारी ही लस फक्त 2 वर्षापेक्षा लहान मुलांसाठी प्रभावी आहे. ही लस 5 वा महिना, 6 वा महिना, 7 वा महिना आणि 22 वा महिना या वयात चार वेळा दिली जाते.