सहायक कक्ष अधिकारी, विक्रीकर निरीक्षक, पोलीस उप निरीक्षक, गट-ब 1
(अराजपत्रित) (पूर्व) व (मुख्य) स्पर्धा परीक्षा
Assistant Section Officer, Sales Tax Inspector, Police Sub Inspector, Gr.B
(Non-Gazetted) (Pre) & (Main) Competitive Exam

परीक्षेचे टप्पे 
१. एकत्रित पूर्व परीक्षा – १०० गुण
२. स्वतंत्र मुख्य परीक्षा – २०० गुण

सहायक कक्ष अधिकारी, विक्रीकर अधिकारी, पोलीस उप निरीक्षक, गट-ब (अराजपत्रित)
संयुक्त (पूर्व) परीक्षा.
Assistant Section Officer, Sales Tax Inspector, Police Sub Inspector.
Gr.-B. (Non-Gazetted) Combined (Pre) Exam

प्रश्नपत्रिकेची संख्या – एक. विषय व संकेतांक : सामान्य क्षमता चाचणी (संकेतांक क्र.०१२) ; प्रश्न संख्या : १०० ; एकूण गुण : १०० ; दर्जा – पदवी; माध्यम : मराठी व इंग्रजी; परिक्षेचा कालावधी : एक तास, प्रश्नपत्रिकेचे स्वरुप : वस्तुनिष्ठ बहुपर्यायी

पूर्व परिक्षेचा अभ्यासक्रम

विषय : सामान्य क्षमता चाचणी

चालू घडामोडी – जागतिक तसेच भारतातील.
नागरिकशास्त्र – भारताच्या घटनेचा प्राथमिक अभ्यास, राज्य व्यवस्थापन (प्रशासन) ग्राम व्यवस्थापन (प्रशासन),
इतिहास – आधुनिक भारताचा विशेषत: महाराष्ट्राचा इतिहास.
भूगोल – (महाराष्ट्राच्या भूगोलाच्या विशेष अभ्यासासह) पृथ्वी, जगातील विभाग, हवामान, अक्षांश-रेखांश,
महाराष्ट्रातील जमिनीचे प्रकार, पर्जन्यमान, प्रमुख पिके, शहरे, नद्या, उद्योगधंदे इत्यादी.
अर्थव्यवस्था – भारतीय अर्थव्यवस्था – राष्ट्रीय उत्पन्न, शेती, उद्योग, परकीय व्यापार, बैंकिंग, लोकसंख्या, दारिद्रय व बेरोजगारी, मुद्रा आणि राजकोषीय नीति, इत्यादी.
शासकीय अर्थव्यवस्था – अर्थसंकल्प, लेखा, लेखापरीक्षण, इत्यादी.
सामान्य विज्ञान – भौतिकशास्त्र (Physics), रसायनशास (Chemistry), प्राणिशास्त्र (Zoology), बनस्पतीशास्त्र (Botany), आरोग्यशास्त्र (Hygiene).
बुद्धिमापन चाचणी व अंकगणित

सहायक कक्ष अधिकारी, गट – ब (अराजपत्रित) मुख्य परीक्षा

परीक्षा योजना :
प्रश्नपत्रिकेचे स्वरुप – वस्तुनिष्ठ बहुपर्यायी,
एकूण गुण – 200
प्रश्नपत्रिकांची संख्या – दोन.
प्रत्येक प्रश्नपत्रिकेचा तपशील खालीलप्रमाणे आहे
पेपर क्रमांक १ – मराठी व इंग्रजी. ( मराठी ६० गुण, इंग्रजी ४० गुण ), मराठीचा दर्जा – बारावी, इंग्रजीचा दर्जा – पदवी, परिक्षेचा कालावधी – एक तास.
पेपर क्रमांक २ – सामान्य ज्ञान, बुध्दीमापन व विषयाचे ज्ञान, गुण – १००, प्रश्न संख्या – १००, दर्जा – पदवी, माध्यम – मराठी व इंग्रजी, परिक्षेचा कालावधी – एक तास.

पेपर क्रमांक – 1 : मराठी व इंग्रजी
मराठी : सर्वसामान्य शब्दसंग्रह, वाक्यरचना, व्याकरण, म्हणी व वाकप्रचार यांचा अर्थ आणि उपयोग तसेच
उताऱ्यावरील प्रश्नांची उत्तरे
इंग्रजी :  Common Vocabulary, Sentence structure, Grammar, use of Idioms and phrases & their meaning and comprehension of passage.

पेपर क्रमांक – 2 : सामान्य ज्ञान, बुध्दिमापन व विषयाचे ज्ञान. या विषयामध्ये खालील घटक/उपघटकांचा समावेश असेल.
चालु घडामोडी – जागतिक तसेच भारतातील.
बुध्दिमत्ता चाचणी
महाराष्ट्राचा भूगोल – महाराष्ट्राचा रचनात्मक भूगोल, मुख्य रचनात्मक  विभाग, हवामान, पर्जन्यमान व तापमान, पर्जन्यातील विभागवार बदल, नद्या, पर्वत व डोंगर, राजकीय विभाग, प्रशासकीय विभाग, नैसर्गिक संपत्ती- वने व खनिजे, मानवी व सामाजिक भूगोल- लोकसंख्या, लेकसंख्येचे स्थलांतर व त्याची कारणे आणि स्थलांतरीत ठिकाणांवरील परीणाम, ग्रामीण वस्त्या व तांडे, झोपडपट्टया व त्यांचे प्रश्न.
महाराष्ट्राचा इतिहास – सामाजिक व आर्थिक जागृती (१८८५-१९४७), महत्वाच्या व्यक्तींचे काम स्वातंत्र्यपूर्व
भारतातील सामाजिक जागृतीतील वर्तमानपत्रे व शिक्षणाचा परिणाम , स्वातंत्र्यपूर्व काळातील इतर समकालीन चळवळी, राष्ट्रीय चळवळी.
भारतीय राज्यघटना – घटना कशी तयार झाली आणि घटनेच्या प्रस्तावनेमागची भूमिका व तत्वे, घटनेची महत्वाची कलमे / ठळक वैशिष्टये, केंद्र व राज्य संबंध, निधर्मी राज्य, मूलभूत हक्क व कर्तव्ये, राज्याच्या धोरणाची मार्गदर्शक तत्वे, युनीफॉर्म सिव्हील कोड, स्वतंत्र न्यायपालिका, राज्यपाल, मुख्यमंत्री व मंत्रीमंडळ – अधिकार व कार्य, राज्य विधीमंडळ – विधानसभा, विधानपरिषद व त्यांचे सदस्य, अधिकार, कार्य, विधी समित्या.
माहिती अधिकार अधिनियम – 2005
संगणक व माहिती तंत्रज्ञान – आधुनिक समाजातील संगणकाची भूमिका, वेगवेगळया क्षेत्रातील जीवनात संगणकाचा वापर, डाटा कम्युनिकेशन, नेटवर्कीग आणि वेब टेक्नॉलॉजी, सायबर गुन्हे व त्यावरील प्रतिबंध, नविन उद्योग म्हणून माहिती तंत्रज्ञानाचा निरनिराळया सेवा सुविधांची माहिती मिळण्यासाठी होणारा उपयोग, भारतातील माहिती तंत्रज्ञान उद्योगाची वाढ व त्याचा दर्जा, शासनाचे कार्यक्रम, जसे मिडीया लॅब एशिया, विद्या वाहिनी, ज्ञान वाहिनी, सामुहिक माहिती केंद्र इत्यादी, माहिती तंत्रज्ञान उद्योगातील मुलभूत प्रश्न व त्याचे भवितव्य.
राजकीय यंत्रणा (शासनाची रचना अधिकार व कार्य) केंद्रसरकार केंद्रिय विधिमंडळ आणि राज्यसरकार व प्रशासन (महाराष्ट्राचा विशेष संदर्भ), जिल्हा प्रशासन, ग्रामीण आणि नागरी स्थानिक शासन.
न्यायमंडळ – न्यायमंडळाची रचना, एकात्मीक न्यायमंडळ – कार्य, सर्वोच्च न्यायालय व उच्च न्यायालयाची भूमिका व अधिकार, दुय्यम न्यायालये – लोकपाल, लोकायुक्त आणि लोक न्यायालय सांविधानिक आदेशाचे रक्षण करणारे न्यायमंडळ, न्यायालयीन सक्रियता. जनहित याचिका.